एका अपमानाचे परिणाम मूदगलच्या या दोन पुजाऱ्यांच्या प्रगतीतील फरक सांगण्याची आपणास काय गरज? एक हिंसक, उद्दाम, बेईमान तर दुसरा हळवा, शांत , स्थितप्रज्ञ, धमक्या आणि छळाला न घाबरणारा. त्याने वेळोवेळी त्याच्या सहकाऱ्याचे मंडळी प्रती असलेले हिंसक वर्तन, पुन्हा पुन्हा घडणारी अनैतिकता , अनियमितता उघडकीस आणण्याचा प्रयत्न केला होता. परंतु तो व्यर्थ होता. गोव्याच्या आर्च बिशपशी डॉम डिएगोचे चांगले संबंध होते. चौकशी करणारे सुद्धा त्याचे मित्र होते. त्याला त्याच्या सहकारी फ्रान्सिस्कन तपस्वीच्या तक्रारीची फिकिर नव्हती. त्याने मेंढपाळांचा एक गटही तयार केला होता. त्यात काही उनाड तरुणसुद्धा होते जे तपस्वीच्या भक्तीची थट्टा करत, त्याचा सल्ला आणि भक्तीच्या आदेशांचा विरोध करत. आपल्या सहकाऱ्यापासून पूर्णपणे मुक्त होण्याच्या दिशेने डॉम डिएगोचे हे पहिले पाऊल होते. त्याला त्याच्या स्वतःच्या कामामध्ये ढवळाढवळ केल्याबद्दल चौकशीत दोषी ठरवणे यापेक्षा सोपे ते काय?ज्या अध्यात्मिक बाबी सोडवण्यासाठी त्याला पाठवण्यात आले होते त्यात हलगर्जीपणा केल्याबद्दल त्याला दोषी ठरवणे यापेक्षा दुसरे काय यशस्वी होऊ शकते? हेही पुरेसे नसेल तर चर्च चे शत्रू असलेल्या मुसलमानांशी जवळीक केल्याबद्दल, तो आणि त्याची बहीण डोना मारियाने मुदगलच्या नवाबाला सारख्या भेटी दिल्या बद्दल त्याला दोषी ठरवता येऊ शकते. आह! तो त्यांना वेगळे करु शकतो का, त्या सुंदर मुलीला कोण वाचवू शकेल? तिला पहिल्यांदा पाहिल्या पासून इतक्या सुंदर, इतक्या तरुण मुलीला मिळवण्याच्या दुष्ट विचाराने त्याच्या इतर भावनांवर मात केली होती.तिच्या ताब्यासाठी काहीही करण्यास कोणतीही जोखीम फार मोठी असू शकत नाही आणि तरीही अशी कृती करणे- तिला बळजबरीने दूर नेणे – म्हणजे त्याचा स्वतःचा नाश आणि कदाचित मृत्यू सुनिश्चित करणे असेल. नाही सगळं कसं हळू हळू व्हायला पाहिजे. एकदा का तिचा भाऊ चौकशीसाठी गोव्याला गेला की काही महिने नाही काही वर्षे तरी त्याला काही बातमी किंवा मदत मिळण्याची शक्यता नाही.हा एक भयंकर कट होता, आणि दिवसेंदिवस त्याला स्वतःला रोखणे अधिकाधिक कठीण होत गेले, कारण तिच्या अतीव सौंदर्याच्या सतत दिसण्याने त्याला जळजळ होत होती. चर्चच्या सेवेत तो सतत तिच्याशी जवळीक साधत होता.त्याने आपला अहवाल गोव्याला लिहिला. त्यात फ्रान्सीस डी’आल्मेडा याचे वर्णन केवळ एक पुस्तकी किडा, चर्चच्या सन्मान आणि शिस्तीकडे दुर्लक्ष करून, विधर्मी पुस्तकांच्या अभ्यासात गढून गेलेला असे केले होते यात पुढे तो लिहितो- त्याचे सर्वात जिवलग मित्र ब्राह्मण पुरोहित आणि मुस्लिम आहेत. चर्चमधील मेंढपाळांना दिलेली त्यांची व्याख्याने विधर्मी शिकवणीचे केवळ रूपांतरं आहेत, ज्यामध्ये त्याने स्वत: काही चूक केली नसेल तर बरे, तशी तो कोणत्याही क्षणी करू शकतो आणि अशा प्रकारे विश्वासू मिशनऱ्यांनी परदेशात मोठ्या परिश्रमाने उभे केलेले चर्च गमावले जाऊ शकते आणि पुन्हा विधर्मीवादात पडू शकते, ख्रिश्चन धर्माची निंदा करण्याचे हे एक षडयंत्र आहे. त्याची बहीण, डोना मारिया, जरी तिने उघडपणे धर्माचा प्रसार केला असला तरीही ती प्रत्यक्षात तिच्या भावापेक्षा अधिक भ्रष्ट आहे. तिच्या सततच्या आश्रय स्थाना पैकी एक नवाबाचे घर आहे, जिथे तिचे सौंदर्य आणि कर्तृत्वासाठी तिचे कौतुक केले जाते. नवाब खूप श्रीमंत आहे, आणि त्याला एक मुलगा आहे, जो आता युद्धांमध्ये गुंतलेला आहे, परंतु तो परत आल्यावर डोना मारियाशी लग्न करेल अशी बातमी आहे. शेवटी, डॉम डिएगोने सल्ला दिला की फ्रान्सिस डी’आल्मेडाला ताबडतोब एकटे पाठवले जावे, त्याला ताकीद दिली जावी आणि गरज पडल्यास त्याच्या हलगर्जीपणाबद्दल खटला चालवावा; आणि त्याची बहीण भावाच्या परत येण्याची वाट पाहण्यासाठी इथेचं ठेवावी किंवा परिषदेच्या हुकुमाप्रमाणे तिला गोव्याला पाठवावे.या अहवालातून दुष्ट हेतूचा कुठलाही संशय येत नव्हता की हिंसा व्यक्त होत नव्हती. यातून असा निष्कर्ष निघाला की एक पात्र अणि अती अभ्यासू व्यक्तिमत्त्व हळू हळू हलगर्जी बनत गेले, ज्याची भरपाई केवळ वरिष्ठांच्या आज्ञेनेच होऊ शकते. त्या पुजाऱ्याला शक्य तितक्या लवकर परिषदे समोर हजर राहण्याचा आदेश चर्च च्या अधिकाऱ्यांनी दिला. गोव्या पासून मुदगलला संदेश पाठवणे सोपे काम नव्हते. काही विशेष संदेशवाहकच हे काम करु शकत. जोखीम घेणाऱ्या व्यक्तीच देशातून मार्गक्रमण करून संदेश घेऊन मागे येऊ शकत. काहीवेळा मुदगलच्या कापूस आणि लोकरीच्या बदल्यात आपली किनारपट्टीवरील उत्पादने घेऊन जाणारे व्यापारी आणि वाहक ही पत्रे पोचवत. अशाच एका गटाकडून डॉम डिएगोला तो वाट पाहत असलेले परिषदेचे पत्र मिळाले होते.त्याच्या इच्छेप्रमाणे सर्व काही झाले होते. त्याच्या सहकाऱ्याला चर्चच्या कारभारातून निलंबित करण्याचे अणि लवकरात लवकर गोव्याला पाठवण्याचे अधिकार डॉम डिएगोला मिळाले होते. पत्रात त्याला चौकशी साठी हजर राहण्याचाही उल्लेख होता. पत्रात डॉम डिएगोच्या सतर्कतेची आणि चर्चच्या कल्याणासाठी काम करण्याच्या उत्साहाची प्रशंसा केली होती.डोना मारिया बद्दलच्या त्याच्या प्रस्तावाची दखल घेण्यात येऊन आवश्यकता असेल तो पर्यंत तिला चर्चच्या परिसरात ठेऊन लक्ष ठेवण्यास सांगण्यात आले.डॉम डिएगोला दिलेल्या प्रस्तावावर निर्णय घेण्यास फार वेळ नव्हता. त्याला पत्र मिळाल्याबरोबर सकाळच्या सभेनंतर शब्बथच्यावेळी त्याने त्याच्या सहकाऱ्याला निलंबित केल्याचे जाहीर केले आणि परिषदेकडून मिळालेला आदेश त्याने फ्रान्सिस डी अल्मिडाला दिला. त्याने तो आदराने स्वीकारला. कानडी भाषा जाणणारा दुसरा पुजारी लवकरच पोचेल असे त्याने दुभाषाच्या माध्यमातून जाहीर केले.डोना मारियाने ती घोषणा जड अंतःकरणाने ऐकली ज्याचे वर्णन करता येणार नाही. तिचा भाऊ वेदीवर काम करत होता आणि ती थोड्या अंतरावर तिच्या वर्गातील मुलांना घेऊन बसली होती. तिने तिच्या भावाला नेहमी पेक्षा लवकर जाताना पाहिले. त्याने नेहमी सारखे मुलांना तपासण्याचे टाळले. त्यामुळे तिने मुलांना सोडून दिले अणि ती घरी गेली. तिथे तिचा भाऊ तिला वध स्तंभा समोर गुडघे टेकून बसलेला दिसला. त्याचा आदेश त्याचा पायाजवळच. पडलेला होता. तो प्रार्थना करत होता घामाचे थेंब त्याच्या भुवयांवर दिसत होते. त्याच्या देवाने जशी क्रॉस वर जाताना वेदना आणि लाज सहन केली होती तसे.डोना मारियाने त्यात व्यत्यय आणला नाही आणि प्रार्थनेचे फक्त शेवटचे शब्द ऐकून ती दरवाजाच्या मागे सरकली.“आणि आता, हे माझ्या प्रभू, जर तुझी इच्छा असेल तर या धोक्यापासून माझे रक्षण कर. जर मला लाज, यातना किंवा मृत्यू सहन करावा लागला, तर तू मला दयाळूपणे साथ दे. तुझ्या कार्याकडे दुर्लक्ष केल्याची मला जाणीव नाही, परंतु मी केलेल्या अनेक चुका आणि उणिवा, अनेक नकळत झालेल्या पापांची जाणीव आहे, तर, हे माझ्या तारणहारा, मला तुझ्या दयाळू हातांची आणि काळजीची गरजआहे शंका घेऊ नकोस, घाबरू नकोस, परंतु माझ्या पूर्ण विश्वासाने हे प्रभु, तुझी इच्छा पूर्ण होईल.”मग त्याने आपले डोके वधस्तंभाच्या पायावर टेकवले, आणि काही क्षण तो उत्कटतेने रडला आणि शांतपणे उठला आणि सर्वात वाईट परिस्थितीसाठी तयार झाला. त्याची बहीण त्याला चेंबरच्या दारात भेटली आणि त्याच्या गळ्यात पडली . त्याच्या नम्र प्रार्थनेने तिला हलवले तरी तिला रडू येत नव्हते; तिचे मन निराशेने ग्रासले होते, ज्यात आशेचा कोणताही किरण शिल्लक नव्हता. ” भाऊ! भाऊ!” ती सतत ओरडत होती, “तू हे कसं सहन करणार? त्याने तुझ्यावर केलेल्या आरोपा सारखे तू काय केलेस?” “मी सहन करीन, मारिया,” तो तिच्या कपाळाला ओठांनी स्पर्श करत हळूवारपणे म्हणाला. “त्याने, आमच्या प्रभुने , विजय मिळावा यासाठी लाज सहन केली, आणि मला भीती वाटत नाही, आणि तुही घाबरू नकोस ख्रिस्त आणि चर्चचे सैनिक कधीही संकटात डगमगत नाहीत. मी तुला सांगतो, घाबरू नकोस.” “मी फक्त एक कमकुवत