Category: 2020

इंधन :हिंदू- मुस्लिम वेदनांचा प्रवास

साधारणतः पन्नासच्या दशकात प्रकाशित झालेली हमीद दलवाई यांची ‘इंधन’ ही कादंबरी स्वातंत्र्यानंतरही जिवंत असलेल्या जातीयतेच्या म्हणजे हिंदू-मुस्लिम ताणतणावाच्या पार्श्वभूमीवर होणाऱ्या वेदना, येणारी अस्वस्थता आणि माणसा-माणसांचा तुटत जाणारा संबंध, निर्माण होणारी संशयीवृत्ती या सर्व गोष्टी परखडपणे मांडते.   वर्षानुवर्षे चालत आलेल्या हिंदू-मुस्लिम लढ्यावर भाष्य करणारी मराठी साहित्यातील अत्यंत महत्त्वाची कादंबरी म्हणून ‘इंधन’कडे पाहिले जाते.   मुळातच नायक मुस्लिम घरातील […]

मतकरींचा काव्यविषयक दृष्टिकोन : साळेगावकर

रत्नाकर मतकरी मनोगत व्यक्त करताना ..नाटककार रत्नाकर मतकरी यांचा काव्यविषयक दृष्टीकोन..।। “किती व्होल्टेजशी आपण खेळतोय हे कवीच्या लक्षात असलं पाहिजे.”..रत्नाकर मतकरी ..आज जवळपास २८ वर्षापुर्वी चा आशा केंद्र पुणतांब्या येथील तो रविवार चल चित्रपटागत समोर गेला.माझा पहिला कविता संग्रह “वादळ ” चे प्रकाशन मा.रत्नाकर मतकरी यांच्या हस्ते झाले ,अध्यक्ष स्थानी साक्षेपी समिक्षक र.बा.मंचरकर होते.माझे गुरु […]

संघर्ष जिवघेणा…

प्रा.डॉ.संजय नगरकर माणसाच्या जीवनात एक असा विशिष्ट काळ येतो की, एकाच वेळी त्याला द्वंद्वात्मक स्थितीशी सामना करावा लागतो. या अवस्थेत व्यक्ती उभं राहण्याचं तरी बळ प्राप्त करते किंवा कोसळते तरी. कोसळणारा कुणाच्यातरी सहानुभूतीचा विषय होतो; परंतु उभा राहणारा परिस्थितीवर स्वार होण्याचा प्रयत्न करतो. माझं आजपर्यंतचं आयुष्यदेखील अशाच अनेक प्रकारच्या द्वंद्वांनी भरलेलं आहे.आजपर्यंतचा प्रवास अनेक हेलकावे […]

मोठया भावाबद्दल : पी. विठ्ठल

हे माझे मोठे भाऊ. प्रभाकर.  खरं तर त्यांच्याविषयी मी यापूर्वीच लिहायला हवं होतं; पण नाही लिहिलं. लिहायलाही योग्य काळ,  वेळ यावी लागते हेच खरं. भाऊ औरंगाबादच्या बजाज ऑटो प्रायव्हेट लिमिटेड या कंपनीत सुमारे साडेतीन दशके प्रदीर्घ कष्टाची नोकरी केल्यानंतर उद्या  निवृत्त होत आहेत. वयाच्या अठ्ठावन्नव्या वर्षी. एकोणविशे बासष्ट हे त्यांचे जन्म वर्ष.  माझ्यापेक्षा सुमारे तेरा […]

भक्ती-भीती-भास ‘ आहे काय?

  नवीन वर्षाच्या सुरुवातीला आणि मराठी साहित्य संमेलनाच्या शुभारंभाला ज्येष्ठ पत्रकार श्रीमंत माने सरांचे फँसिझमच्या छायेतील भारताचे दर्शन ‘भक्ती-भीती-भास’हे पुस्तक वाचकांच्या हाती आले.        भूतकाळाच्या पायावर वर्तमान भक्कमपणे उभा राहत असतो.अगदी मध्ययुगीन काळ आणि आज वर्तमानात देशात सामाजिक, राजकीय,आर्थिक पातळीवर घडलेल्या घटनांचे विश्लेषण सूक्ष्मतेने  करुन त्यावर पत्रकाराच्या नजरेतून परखड,पारदर्शी विचारांनी माने सरांनी या पुस्तकात भाष्य केले आहे. […]

प्राचार्य डॉ. एस. ओ. हलसगी सर

अधिकार, सत्ता, पद मिळविण्यासाठी माणसं काय नाही करत! सत्ता, पद हे अधिकार गाजवायलाच असतात अशा समजुतीने ते आपल्या पदरात पाडून घेण्याचा अनेकांचा कसोसिचा प्रयत्न असतो. अशी अनेक उदाहरणे आपल्या आजूबाजूला सहज भेटतील. पण याला काही अपवादात्मक उदाहरणं अशीही भेटतात की काही माणसं पदाचा, अधिकाराचा अहंम न ठेवता आपल्या अनुभवाचा उपयोग करून आपण करत असलेल्या सेवेला […]

सिग्मंड फ्रॉइड : (६ मे १८५६ – २३ स प्टें बर १९३९ )

सिग्मंड फ्रॉइड : (६ मे १८५६ – २३ स प्टें बर १९३९ ). प्रख्यात ऑस्ट्रियन मानसशास्त्रज्ञ , वैद्य व मनोविश् ‍ लेषणाचे प्रणेते . त्यांचा जन्म सध्याच्या चेकोस्लोव्हाकियातील पर्झीबॉर ( पूर्वीच्या ऑ स्ट्रि यातील फ्रायबर्ग , मोरेव्हिया ) येथे एका ज्यू कुटुंबात झाला . त्यांचे वडील व्हिएन्ना येथे येऊन स्थायिक झाले होते . व्हिएन्ना येथेच […]

आत्महत्येशी जरा बोलू या – डॉ. महेंद्र कदम

सुशांत, एका यशोशिखरावर असताना आपली जीवनयात्रा संपवून सगळ्यांना धक्का देतो। अशाच अनेक तरुण #शेतकऱ्यांनी मधेच आपल्या जीवनयात्रा संपवल्या आहेत। हे सगळे तरुण आहेत। सुशांतच्या आत्महत्येने संवादावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे आणि तरुण शेतकऱ्यांच्या आत्महत्येनं नैतिकतेच्या प्रश्नावर बोट ठेवले आहे। म्हणजे तो कर्जबाजारी झाला आणि फेडायचे नव्हते, शासनाची मदत मिळवायची म्हणून तो आत्महत्या करतो, असे आपण […]